Đông Y: Những nguyên nhân gây bệnh đau dạ dày

Do bệnh tà phạm vị

Do ngoại cảm hàn tà xâm nhập vào Vị, hoặc do ăn uống các thức ăn sống lạnh, hàn tích ở trong làm cho Vị đau. Hoặc do Tỳ Vị đang bị hư hàn lại bị hàn tà xâm nhập gây ra đau. Hoặc do ăn uống không điều độ, no đói thất thường. Ăn nhiều thức ăn béo, ngọt sinh ra thấp nhiệt ở trong gây đau. Hoặc do ăn uống đình trệ không tiêu hóa được gây đau. Cũng có thể do giun gây đau.

Do can khí phạm vị

Do lo nghĩ uất ức làm tổn thương Can (Nộ thương Can), Can khí không sơ tiết được, phạm đến Vị, làm cho Can Vị không điều hòa, khí cơ bị uất trệ gây ra đau. Hoặc do khí bị uất hóa thành Hỏa, hỏa uất làm tổn thương phần âm, dịch vị bị khô gây ra đau (đau ngày càng tăng hoặc đau liên miên).

Do tỳ vị hư hàn

Do lao động quá sức, no đói thất thường khiến Tỳ Vị bị tổn thương, Tỳ dương bất túc nên hàn phát sinh gây đau.

Tuy phân ra làm 3 loại như trên nhưng các sách giáo khoa đều thống nhất nguyên nhân chủ yếu là do không thông (thống tắc bất thông - đau là do không thông).

Các triệu trứng lâm sàng cũng có nhiều triệu chứng khác nhau:

Khí trệ

Triệu chứng: Thường gặp trong trường hợp vừa loét dạ dày vừa loét hành tá tràng, đau vùng thượng vị lan ra sườn, xuyên ra sau lưng, bụng đầy trướng, cự án, ợ hơi, ợ chua, lưỡi đỏ, rêu trắng hoặc vàng mỏng, mạch huyền.

Hoả  uất

Triệu chứng: vùng thượng vị đau nhiều, đau nóng rát cự án, miệng khô, ợ chua, đắng miệng, chất lưỡi đỏ, rêu lưỡi vàng, mạch huyền sác.

Ứ huyết 

Triệu chứng: đau dữ dội ở vị trí nhất định, cự án, ấn vào đau tăng thêm, ấn vào khó chịu,  chia làm hai loại thực chứng và hư chứng.

Thực chứng: Nôn ra máu, đi tiêu phân đen, môi đỏ lưỡi đỏ, rêu lưỡi đỏ mạch huyền sác, hữu lực.

Hư chứng: sắc mặt xanh nhợt, người mệt, chân tay lạnh, môi nhạt chất lưỡi bệu, có điểm ứ huyết, rêu lưỡi nhuận, mạch hư đại hoặc tế sác.

Hư hàn

Triệu chứng: Thường hành tá tràng bi loét,  đau vùng thượng vị liên miên, nôn nhiều, mệt mỏi thích xoa bóp, chườm nóng, đầy bụng nôn ra nước trong, sợ lạnh, chân tay lạnh, phân nát có lúc táo, rêu lưỡi trắng chất lưỡi nhạt, mạch hư tế.

Đau dạ dày hàn thấp

Triệu chứng: Vị quản đầy đau khó chịu, ăn không thấy ngon, miệng dính nhớt, đầu mình nặng nề, đại tiện lỏng nhão, hoặc tiết tả, rêu lưỡi trắng nhớt, mạch nhu, ăn nhiều đồ sống lạnh, trung dương bị dồn ép, tỳ không vận hoá gây nên.

Theo đó, người bệnh thường có triệu chứng đau bụng vùng thượng vị cơn đau không dữ dội, có cảm giác đau nóng rát; có cảm giác nặng bụng, trướng bụng sau bữa ăn; ợ hơi hay ợ chua khi khám ấn ở vùng thượng vị thấy tức và đau.